اعتیاد به غذا یکی از انواع اعتیاد است که در آن فرد به صورت بی‌رویه و غیر قابل کنترلی غذا می‌خورد. این افراد معمولا در زمان‌هایی که احساسات منفی همچون خشم و ناراحتی را تجربه می‌کنند، تمایل‌شان به خوردن غذا بیشتر می‌شود. به طور معمول فردی که به غذا اعتیاد پیدا کرده است، پس از غذای خوردن افراطی، احساس گناه و ناراحتی بسیار زیادی را تجربه می‌کند. با توجه به اینکه مصرف غذای زیاد سلامت انسان را به خطر می‌اندازد، ضروری است که چاره و درمانی برای این نوع اعتیاد پیدا کرد.

اعتیاد به غذا

همانطور که معتادان به مواد مخدر اعتیاد پیدا می‌کنند، افراد می‌توانند به غذا نیز معتاد شوند. این نوع اعتیاد نیز همان مناطق از مغز را تحریک می‌کند؛ همان رویکرد عصبی و همان سیستم اعتیاد به مواد مخدر برای اعتیاد به غذا هم عنوان شده است. اگر وقتی شروع به خوردن غذایی می‌کنید، دیگر نمی‌توانید از ادامه خوردن دست بکشید، ممکن است به خوردن غذا اعتیاد پیدا کرده باشید. اعتیاد به‌ غذا شکل‌های مختلفی دارد که در همه آن‌ها فرد در معرض چاقی بیش از حد، دیابت و دیگر بیماری‌های خطرناک قرار می‌گیرد.

اعتیاد به غذا چگونه اتفاق می‌افتد؟

غذاهای بسیار لذیذ و خوشمزه همانند داروهای اعتیادآور و محرک‌ها، همان مناطق در مغز را مورد هدف قرار می‌دهند. در نتیجه دوپامین که باعث حس شادی می‌شود در مغز فرد ترشح می‌گردد. ترشح دوپامین انگیزه فرد برای خوردن دوباره را زیاد می‌کند. این چرخه موجب بروز اعتیاد به غذا در فرد می‌شود.

چه غذاهایی اعتیاد آور هستند؟

برخی غذاها نسبت به سایر مواد غذایی خاصیت اعتیادآوری بیشتری دارند. این غذاها به شرح زیر هستند:

◀کافئین

اعتیاد به غذا، شامل اعتیاد به کافئین نیز می‌شود. چای، قهوه و نسکافه دارای کافئین و از مواد محرک سیستم عصبی می‌باشند. مردم معمولا از این نوشیدنی‌ها برای رفع خستگی استفاده می‌کنند اما مصرف زیاد آن باعث اعتیاد می‌گردد.

◀شکر

با شکر مکانیسم تولید گلوکز در بدن غیر فعال می‌شود. مهم‌ترین منبع گلوکز در بدن انسان‌ها کربوهیدرات‌ها هستند. اگر کسی بیش از اندازه شکر مصرف کند دستگاه‌های سازنده گلوکز غیرفعال شده و بدن برای تامین انرژی خود به شکر نیاز پیدا می‌کند.

◀اعتیاد به غذا | شکلات

شکلات از مواد مختلفی مانند تئوبرومین و فنتیلامین ساخته شده است. تئوبرومین که ماده‌ای شبیه به کافئین است و فنتیلامین روی وضعیت روانی تاثیر می‌گذارد و شهوت جنسی را بالا می‌برد. شکلات از خاصیت اعتیادآوری بسیار بالایی برخوردا است.

◀غذاهای افیونی

بر اساس یک نظریه برخی غذاها مانند پاستا، نان و چیپس می‌توانند نوعی اعتیاد به غذا را در بدن انسان بوجود آورند. بر اساس این نظریه پروتئین‌های موجود در این غذاها اعتیاد آور هستند که به آن‌ها افیون گفته می‌شود. این غذاها تاثیر بسیاری مانند بالا بردن شهوت و میل جنسی و اعتیاد روی بدن انسان می‌گذارند. برخی محققان معتقدند که لبنیات و حبوبات اعتیادآور هستند.

علائم اعتیاد به غذا

هیچ گونه آزمایش خونی برای تشخیص این نوع اعتیاد وجود ندارد، فقط از طریق علائم رفتاری می‌توان اعتیاد به ‌غذا را تشخیص داد. علائم وابستگی به غذا و پرخوری اجباری می‌تواند روحی، جسمی یا رفتاری باشد. از جمله علائم اعتیاد به غذا عبارتند از:

_فرد به خوردن غذا اشتیاق شدید نشان می‌دهد.

_عمده وقت خود را به غذا خوردن اختصاص می‌دهد.

_حین خوردن غذا احساس سرمستی و سرخوشی می‌کند.

_فرد برای کمتر غذا خوردن تلاش زیادی می‌کند اما هر بار با شکست رو به رو می‌شود.

_فرد روی اینکه چه زمانی، چه مدت و چقدر غذا بخورد هیچ کنترلی ندارد.

_در روابط عاطفی و خانوادگی‌اش احساس شکست می‌کند.

_فرد برای تخلیه احساساتش غذا می‌خورد.

_فرد سعی می‌کند جلوی دیگران غذا نخورد.

_هنگام ناراحتی‌های روحی یا احساس درد تمایل زیادی به خوردن غذا دارد.

_بعد از خوردن غذا دچار احساسات منفی نظیر خجالت، ناراحتی، احساس گناه یا از دست دادن اعتماد به نفس می‌شود.

جلوگیری از اعتیاد به غذا

همانطور که در ابتدای مقاله گفته شد بعضی غذاها ذاتا اعتیاد آورند. به عنوان مثال اگر در روز 2 یا 3 لیوان قهوه بنوشید ممکن است به قهوه وابستگی شدید پیدا کنید. همچنین مصرف بالای شکر، شکلات یا مواد لبنی و حبوبات می‌تواند اعتیاد آور باشد. اما اینکه فرد باید چقدر از این مواد مصرف کند تا به آن معتاد شود، هنوز مشخص نشده است. حفظ تعادل در خوردن غذا و پیشگیری از اعتیاد به غذا نکته مهمی است که همیشه باید به آن توجه کنید. اگر پس از خوردن غذا احساس گرسنگی کردید بدانید آن غذا آلرژی‌زا بوده است. 

راه‌های ترک وابستگی به غذا

ترک اعتیاد به غذا یک فرایند را در پی دارد. شما باید کم کم از میل به غذا بکاهید و قدرت را از دست غذا بگیرید. بهتر است برای ترک غذا گروهی اقدام کنید تا نتیجه بگیرید. در ادامه راهکارهایی برای ترک وابستگی به غذا ارائه خواهیم کرد.

✅به اندازه غذا بخورید | اعتیاد به غذا

معمولا فردی که به غذا وابستگی پیدا کرده است، نمی‌تواند هیچوقت غذا نخورد چراکه برای زنده ماندن به غذا نیاز دارد. بهتر است فردی که به غذا وابستگی پیدا کرده، یاد بگیرد تا با غذا رابطه سالمی ایجاد کند. به اندازه غذا خوردن به شما کمک می‌کند تا به تدریج اعتیاد خود را ترک کنید.

✅غذاهای ناسالم را کمتر مصرف کنید

غذاهای ناسالم و اغوا کننده را از برنامه غذایی خود حذف کنید یا برای خوردن آن‌ها حد و حدودی تعیین نمایید. به طور مثال اگر هنگام استرس بستنی می‌خورید، بهتر است که بستنی نخرید که برای خوردن بیش از حد آن و ابتلا به اعتیاد به غذا، اغوا نشوید.

✅اعتیاد به غذا | برای غذا خوردن خود از یک برنامه بهره بگیرید

داشتن برنامه در مقدار و زمان غذا خوردن باعث می‌شود که از الگوی غذایی صحیحی بهره‌مند شوید. این شیوه سبب می‌شود که فرد احساس روانی مثبت داشته و رضایتمند باشد. از آنجا که منع از غذا خوردن آن را وسوسه برانگیزتر می‍‌‌کند، این شیوه می‌تواند روش مثبتی در زمینه اعتیاد به غذا باشد.

✅کمک گرفتن از روانشناس

با کمک گرفتن از یک متخصص می‌توانید ترک اعتیاد به غذا را برای خود تسهیل کنید. روانشناس با ارائه راهکارهای موثر در این زمینه به شما کمک می‌کند. 

پیامدهای اعتیاد به غذا

هر نوع اعتیادی, اعم از اعتیادهای رفتاری و همچنین اعتیاد به موادمخدر، عوارض مختلفی برای بدن ایجاد می‌کنند. در واقع طبیعی است که فردی که بیش از اندازه در روز غذا می‌خورد؛ دچار مشکلاتی می‌گردد. چاقی یکی از این موارد است. از طرفی عوارض آن تنها به این مورد محدود نمی‌شود.

چرا که بر اساس تحقیقات انجام شده، ارتباط چندانی میانی BMI یا شاخص توده بدنی با اعتیاد به غذا وجود ندارد. چه بسا افرادی که بسیار لاغر هستند؛ اما اعتیاد به غدا خوردن دارند. دیابت، مشکلات قلبی و عروقی، حتی مشکلات روانی و… همگی از عوارض جانبی اعتیاد به خوردن غذا هستند. در برخی مواقع فرد به قدری غذا می‌خورد که دچار خفگی شده و می‌میرد.

اعتیاد به غذا و رابطه آن با مغز

در بررسی سیگنال های مغزی که از دو گروه افراد معتاد به غذا و افراد عادی به عمل آمده و مقایسه آنها با یکدیگر، نتایج جالبی حاصل شد. در این آزمایش مشاهده شد که با نگاه کردن افراد مبتلا به اعتیاد به یک خوراکی خوشمزه فعالیتی بیشتری در ناحیه ای از مغز که مربوط به محرک های انگیزشی است؛ دیده می‌شود. از طرفی وقتی از افراد می‌خواهند این خوراکی را بخورند؛ بخشی از مغز که مربوط به مهار رفتار و خویشتنداری در افراد مبتلا به اعتیاد به غذا، فعالیت کمتری نسبت به افرادی عادی مشاهده می‌شود.

میزان شیوع اعتیاد به غذا

به طور کلی اعتیاد به غذا به سن، نژاد و یا جنسیت خاصی محدود نمی‌شود. اما آمار ابتلا به آن در میان زنان بیشتر است. به طور کلی زنان در مقایسه با مردان بیشتر به اختلالا مربوط به خوردن نیز مبتلا می‌شوند. همچنین این نوع از اعتیاد معمولا از سن نوجوانی آغاز شده و تا دوران بزرگسالی ادامه می‌یابد.

سخن پایانی

با اینکه استفاده از روش های تهاجمی می‌تواند در از بین بردن اعتیاد به غذا در افراد موثر باشد؛ اما گاهی اوضاع را بدتر کرده و باعث تشدید این موضوع می‌شود. به همین دلیل افراد باید با کمک یک متخصص در ابتدا علت این موضوع را پیدا کرده و در قدم بعدی به درمان اعتیاد بپردازند.

در چنین شرایطی احتمال بازگشت اعتیاد آنها نیز کمتر می‌شود. حمایت اطرافیان و اراده خود فرد نیز در این مورد بسیار موثر است. کمک های متخصص روند درمان را تسریع می‌بخشد. همچنین خود درمانی ها خیلی اوقات به نتیجه نمی‌رسد بنابراین به جای بهبود حال بیمار؛ ناامیدی و یاس بر او چیره می‌شود.

برای دریافت مشاوره در زمینه اعتیاد به غذا می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از  طریق شماره 02191002360 و یا از طریق تلفن های ثابت منزل با شماره 9099070354 تماس بگیرید.

منبع: اعتیاد به غذا